Przeczytaj fragment reportażu Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall.

Hanna Krall
Zdążyć przed Panem Bogiem

– W klinice, w której potem pracowałem, była wielka palma. Stawałem czasem pod nią –
i widziałem sale, na których leżeli moi pacjenci. To były dawne czasy, kiedy nie mieliśmy
dzisiejszych lekarstw ani zabiegów, ani aparatów, i większość ludzi w owych salach skazana
była na śmierć. Moje zadanie polegało na tym, żeby możliwie najwięcej spośród nich ocalić –
i uprzytomniłem sobie kiedyś pod palmą, że właściwie to jest to samo zadanie, co tam.
Na Umschlagplatzu. Wtedy też stałem przy bramie i wyciągałem jednostki z tłumu
skazanych.

– I tak stoisz przy tej bramie przez całe życie?

– Właściwie tak. A kiedy nic już nie mogę zrobić, pozostaje mi jedno: zapewnić im
komfortową śmierć. Żeby nie wiedzieli, nie cierpieli, nie bali się. Żeby się nie poniżali.

Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem, Kraków 2020.

Na podstawie podanego fragmentu Zdążyć przed Panem Bogiem oraz całego reportażu Hanny Krall wyjaśnij, jaką rolę w powojennym życiu Marka Edelmana odgrywała pamięć o wydarzeniach na Umschlagplatzu. W odpowiedzi uwzględnij sens tytułu reportażu.