Akademia Liry

Przeczytaj fragment utworu Na probostwie w Wyszkowie Stefana Żeromskiego.

Stefan Żeromski
Na probostwie w Wyszkowie

Wszystka wzniosłość poczęta w duchu za dni niewoli zamarła w tym pierwszym dniu
wolności. Walka o władzę, istniejąca niewątpliwie wszędzie na świecie jako wyraz siły potęg
społecznych, partii, obozów i stronnictw, w Polsce przybrała kształty monstrualne. […]

Wewnątrz kraju, gdzie tylko spojrzeć, wszystko popsute, obniżone, znędzniałe.

[1920]

Stefan Żeromski, Na probostwie w Wyszkowie, [w:] Katarzyna Sobolewska (red.), Stefan Żeromski wobec niepodległości, „Zeszyty Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego”, Warszawa 2010.

Czy ocena sytuacji Polski tuż po odzyskaniu niepodległości zawarta w podanym fragmencie utworu Na probostwie w Wyszkowie znajduje potwierdzenie w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego? W uzasadnieniu odpowiedzi przywołaj sytuację z Przedwiośnia.

Przeczytaj fragment reportażu Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall.

Hanna Krall
Zdążyć przed Panem Bogiem

– W klinice, w której potem pracowałem, była wielka palma. Stawałem czasem pod nią –
i widziałem sale, na których leżeli moi pacjenci. To były dawne czasy, kiedy nie mieliśmy
dzisiejszych lekarstw ani zabiegów, ani aparatów, i większość ludzi w owych salach skazana
była na śmierć. Moje zadanie polegało na tym, żeby możliwie najwięcej spośród nich ocalić –
i uprzytomniłem sobie kiedyś pod palmą, że właściwie to jest to samo zadanie, co tam.
Na Umschlagplatzu. Wtedy też stałem przy bramie i wyciągałem jednostki z tłumu
skazanych.

– I tak stoisz przy tej bramie przez całe życie?

– Właściwie tak. A kiedy nic już nie mogę zrobić, pozostaje mi jedno: zapewnić im
komfortową śmierć. Żeby nie wiedzieli, nie cierpieli, nie bali się. Żeby się nie poniżali.

Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem, Kraków 2020.

Na podstawie podanego fragmentu Zdążyć przed Panem Bogiem oraz całego reportażu Hanny Krall wyjaśnij, jaką rolę w powojennym życiu Marka Edelmana odgrywała pamięć o wydarzeniach na Umschlagplatzu. W odpowiedzi uwzględnij sens tytułu reportażu.