Akademia Liry

Przeczytaj poniższe fragmenty utworów Adama Mickiewicza.

Tekst 1.

Adam Mickiewicz
Rozmowa wieczorna

Z Tobą ja gadam¹, co królujesz w niebie,
A razem gościsz w domku mego ducha;
Gdy północ wszystko w ciemnościach zagrzebie
I czuwa tylko zgryzota i skrucha,
Z Tobą ja gadam! słów nie mam dla Ciebie:
Myśl Twoja każdej myśli mej wysłucha;
Najdalej władasz i służysz w pobliżu,
Król na niebiosach, w sercu mym na krzyżu!

Adam Mickiewicz, Rozmowa wieczorna, [w:] tegoż, Wybór poezyj, t. II, Wrocław 1997.

¹ Gadam – rozmawiam.

Tekst 2.

Adam Mickiewicz
Dziady cz. III

KONRAD

[…]
Milczysz! – Jam Ci do głębi serce me otworzył,
Zaklinam, daj mi władzę – jedna część jej licha,
Część tego, co na ziemi osiągnęła pycha,
Z tą jedną cząstką ileż ja bym szczęścia stworzył!
Milczysz! – nie dasz dla serca, dajże dla rozumu. –
Widzisz, żem pierwszy z ludzi i z aniołów tłumu,
Że Cię znam lepiej niźli Twoje archanioły,
Wart, żebyś ze mną władzą dzielił się na poły –
Jeślim nie zgadł, odpowiedz – milczysz! ja nie kłamię.

Adam Mickiewicz, Dziady drezdeńskie (część III), Wrocław 2012.

Czy Konrad – bohater Dziadów cz. III – przyjmuje taką samą postawę wobec Boga, jaką wyraża podmiot liryczny w wierszu Rozmowa wieczorna? W uzasadnieniu odpowiedzi odwołaj się do obu zacytowanych fragmentów utworów.

Kim byli w życiu Ignacego Rzeckiego bohaterowie Lalki Bolesława Prusa wymienieni w tabeli? Przypisz każdej z podanych w tabeli postaci odpowiadający jej opis wybrany spośród podanych 1–5. Wpisz właściwy numer opisu w odpowiednie miejsce w tabeli.

Opis postaci
1. Przyjaciel Rzeckiego, razem walczyli w Wiośnie Ludów.
2. Przyjaciel Rzeckiego, Rzecki był jego pełnomocnikiem w sklepie.
3. Lokatorka kamienicy Łęckich, uciążliwa dla mieszkańców i dla Rzeckiego.
4. Kupiec niemieckiego pochodzenia, pierwszy pracodawca Rzeckiego.
5. Lokatorka kamienicy Łęckich, Rzecki chciał wyswatać ją z Wokulskim.

Przeczytaj fragment Wesela Stanisława Wyspiańskiego.

Stanisław Wyspiański
Wesele

AKT III

SCENA 19

[…]

PAN MŁODY
Gębą toście bardzo harny¹.

CZEPIEC
Kręć pon ino próżne żarna²,
poezyje, wirse, książki,
podobają ci się wstążki,
stroisz się w te karazyje³,
a jak trza się mirzać⁴ z czego,
to pon w sobie szyćko skryje.
[…]
Pon ino widzisz pchły,
Pchły, świecidła, rosę, ćmy,
a nie chcesz znać, co som my:
że w nas dnieje, dusa świci,
że zarucko⁵ kur zapieje,
że na nas czekają w mieście,
że nas tu jest ze dwadzieścia
z kosom, cepem, żelaziwem
i że to, to nie som sny.

Stanisław Wyspiański, Wesele, Wrocław 1977.

¹ Harny – dumny, zuchwały.
² Kręć pon ino próżne żarna – tu: wykonuj pracę nieefektywną.
³ Karazyje – karazja, gruby wełniany materiał, z którego szyto chłopskie okrycia wierzchnie.
⁴ Mirzać się – tu: wykazać się, wziąć się do czegoś realnego.
⁵ Zarucko – zaraz.

Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń odnoszących się do fragmentu Wesela Stanisława Wyspiańskiego. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. Czepiec docenia Pana Młodego za jego twórczość poetycką.

2. Z wypowiedzi Czepca wynika, że chłopi są gotowi do walki.

3. Czepiec krytykuje Pana Młodego za brak zainteresowania prawdziwymi potrzebami chłopów.

Przeczytaj wiersz Miłość Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
Miłość

Nie widziałam cię już od miesiąca.
I nic. Jestem może bledsza,
trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca,
lecz widać można żyć bez powietrza!

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Miłość, [w:] tejże, Poezje, t. I, Warszawa 1974.

Wyjaśnij, na czym polega paradoks sytuacji podmiotu lirycznego wiersza Miłość.

Przeczytaj fragment opowiadania Górą „Edek” Marka Nowakowskiego.

Marek Nowakowski
Górą „Edek”

– Panie, jak tak można? – zabrzmiał głos kierowcy „malucha”, drgający bezsilną skargą.
A „Edek”, bo on to był, sunął jak wieża oblężnicza i z wysokości swoich 180 przeszło
centymetrów patrzył przed siebie – wcale nie widząc tego cherlaka w okularach. Wymusił
i zdobył miejsce dla swego forda. Teraz parł do następnego celu. Zniknął w pobliskiej
bramie, opatrzonej tabliczkami z nazwami firm i przedstawicielstw handlowych.

Marek Nowakowski, Górą „Edek”, [w:] tegoż, Prawo prerii, Warszawa 1999.

Podaj tytuł utworu, do którego Marek Nowakowski nawiązuje w opowiadaniu Górą „Edek”. Wyjaśnij, na czym polega to nawiązanie.

Tytuł utworu:

Wyjaśnienie: