Część 1. Test Język polski w użyciu

Przeczytaj uważnie teksty, a następnie wykonaj zadania 1.-6. umieszczone pod nimi. Odpowiadaj tylko na podstawie tekstów i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile Cię poproszono.

TEKST 1.

Richard Luecke
Zarządzanie czasem

Czas to zdumiewająca i cenna rzecz, którą po równo obdzielono królewiczów
i żebraków. Każdy dzień ma dwadzieścia cztery godziny – nie mniej, nie więcej. I niezależnie
od tego, jak bardzo go cenimy, w żaden sposób nie możemy czasu zaoszczędzić, zwolnić
lub przełączyć na jałowy bieg w trakcie przygotowań do jego wykorzystania. Mówi się, że
czas nie czeka. Porównać go można także do środków zużywalnych. Nieustannie go ubywa
i nie ma żadnej możliwości uzupełnienia zapasów. Jedyne, co można zrobić, to wykorzystać
go jak najlepiej. Jak zauważył Benjamin Franklin¹: „Czy kochasz życie? Nie trwoń więc
czasu, jako że z niego właśnie życie się składa”.

Jesteśmy przewrażliwieni na punkcie czasu, otoczyliśmy się więc urządzeniami tenże
czas oszczędzającymi. W rzeczywistości znaczna część ludzkich działań poświęcona jest
znajdowaniu sposobów szybszego wykonania różnych czynności. I tak udało nam się skrócić
czas podróży z Bostonu do Londynu z kilku tygodni, których wymagał rejs żaglowcem, do
ośmiu godzin lotu odrzutowcem. Korzystamy w pracy z szybkich komputerów i oszałamiająco
szybkich linii montażowych, staramy się skracać czas wykonywania prawie wszystkiego,
czym się zajmujemy. W domu używamy kuchenek mikrofalowych i gotowych dań do
podgrzania, korzystamy z poczty elektronicznej i z komunikatorów internetowych.

Ale pomimo wysiłków, aby wszystko przyśpieszyć, wielu z nas odkrywa, że stale
działamy pod presją czasu. A na ironię zakrawa fakt, że poświęcamy znaczącą część
naszego czasu, aby zarobić na liczne urządzenia tenże czas oszczędzające, chociażby
na samochody zdolne rozwijać dużą prędkość, którymi jednak przeważnie wleczemy się
w korkach.

Jeszcze do niedawna czas liczył się tylko w szerokiej perspektywie. Miarami czasu
zwracającymi uwagę ludzi były pory roku oraz skrajne punkty cyklu słonecznego –
przesilenia i równonoce. Pomiar czasu w ciągu jednego dnia był niedokładny i zbędny.
W swej książce The Discoverers² historyk Daniel Boorstin opisuje, że to Rzymianie
w IV wieku p.n.e. podzielili dzień na dwie części: przed południem i po południu. Ten prosty
podział, który wykorzystujemy do dziś, najwyraźniej wystarczał przy ówczesnym tempie
życia. Dopiero później zaczęto stosować zegary słoneczne i wodne do wyznaczania godzin.

Zegary mechaniczne wynalezione w Europie w średniowieczu nie były o wiele
dokładniejsze. Aż do XV wieku wybijały jedynie godziny. Ta wiedza w zupełności wystarczała
większości ludzi. Nikt nie mówił: „Muszę dostarczyć krupy do młyna jutro rano na 10:45”.
Minuty i sekundy nie miały większego znaczenia, tempo życia nie wymagało tak
skrupulatnego pomiaru.

Czasy się zmieniły. W dobie terminarzy i cyfrowych asystentów nasze życie zawodowe
coraz bardziej przypomina zlepek 15-minutowych bloków czasowych. Mamy tylko tyle czasu
na to, a tyle – na tamto, i niewiele więcej w zapasie.

Na podstawie: Richard Luecke, Zarządzanie czasem. Zwiększ własną produktywność i efektywność, tłum. Dorota Strumińska, Warszawa 2006.

¹ Benjamin Franklin (1706–1790) – amerykański polityk.
² The Discoverers – Odkrywcy.

 

 

TEKST 2.

Hanna Gadomska
Masz wrażenie, że czas płynie za szybko?

Kto nie pamięta, jak w dzieciństwie podróż samochodem wydawała się niekończącą się
historią, a lekcja matematyki trwała wieczność. Dziś babie lato jest jak zapowiedź
nadchodzących mrozów, pytanie: „Kiedy to zleciało?”, brzmi jak mantra, a urodziny i święta
przychodzą każdego roku o wiele za wcześnie. Brzmi znajomo?

– Wcale nie musi tak być. To, jak doświadczamy upływu czasu, różni się w różnych
sytuacjach – mówi Steve Taylor, psycholog.

Badania Taylora zdają się potwierdzać istnienie dwóch podstawowych praw. Po
pierwsze – czas zdaje się przyśpieszać wraz z wiekiem, po drugie – czas wydaje się
zwalniać, gdy jesteśmy wystawieni na nowe wrażenia, doświadczenia, trafiamy w nieznane
środowisko.

W obu przypadkach kluczowym czynnikiem jest związek między naszym postrzeganiem
czasu a ilością informacji (bodźców, emocji, myśli), które przetwarzamy. Im więcej nowych
informacji, tym czas wydaje się upływać wolniej (czy raczej: mamy wrażenie, że upłynęło go
więcej, bo nasz umysł przetworzył więcej danych).

Wyjaśnia to, dlaczego w dzieciństwie czas tak się dłuży – świat jest dla dzieci
fascynującym miejscem, pełnym nowych wrażeń i pierwszych doświadczeń. Wraz z wiekiem
otoczenie staje się coraz bardziej znajome, a my – coraz mniej wrażliwi na codzienne
doświadczenia (przetwarzamy mniej informacji, więcej przyjmujemy za pewnik).

Zdaniem Taylora, tę wiedzę możemy wykorzystać, by świadomie zmienić sposób
postrzegania czasu. Po pierwsze – w spowolnieniu czasu pomoże wystawienie się na nowe
doświadczenia, jak np. podróż w nieznane, wyzwania zawodowe, kurs i zdobywanie nowych
umiejętności wśród dopiero co poznanych ludzi. Gdy zwiedzasz nowe miejsce, z pewnością
jesteś bardziej wrażliwy na otoczenie, wszystko okazuje się nieznane i nowe, poświęcasz
więc sporo uwagi, by przetworzyć bodźce. Czas się nie dłuży, ale masz wrażenie, że
upłynęło go więcej, niż gdybyś pozostał przy biurku i wykonywał rutynowe czynności.

Drugi sposób, i – jak się zdaje – bardziej skuteczny, to podejmowanie wysiłku, żeby być
bardziej świadomym codziennych doświadczeń. To tak zwana uważność, która oznacza
zwrócenie uwagi na to, co widzimy, słyszymy, poznajemy dotykiem, smakujemy lub
wąchamy – nie zaś na nasze myśli. Oznacza przeżywanie trwającej chwili wszystkimi
zmysłami, nie w sposób czysto intelektualny, ale poprzez skanowanie ciała, obserwowanie
otaczających nas przedmiotów i zjawisk. Jest to więc nie tyle poszukiwanie nowych
doświadczeń, ile zmiana podejścia do doświadczeń już znanych.

– Ten otwarty i uważny stosunek do swoich doświadczeń sprawia, że zwiększamy ilość
przetwarzanych informacji i dzięki temu mamy większą kontrolę nad tym, jak postrzegamy
czas – podsumowuje Taylor.

Nie musimy więc myśleć o czasie jako o wrogu – w pewnym stopniu mamy nad nim
kontrolę. I chociaż nie mamy możliwości zatrzymywania chwil, możemy je po prostu uważniej
przeżywać. A to chyba najlepsze, co możemy zrobić ze swoim czasem.

 

Na podstawie: Hanna Gadomska, Masz wrażenie, że czas płynie za szybko?, www.focusnauka.pl

Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Richarda Lueckego oraz do tekstu Hanny Gadomskiej. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. W każdym z tekstów omówiono zagadnienie czasu zarówno z perspektywy dzieci, jak i z perspektywy dorosłych.

2. Z każdego z tekstów wynika, że współcześnie ludzie stosują dokładniejsze miary czasu niż dawniej.